Yõq deyishga shoshilmang. Agar u xorazmcha "Ijjon" yoki fransuzcha "Tar-tar" bõlsa-chi? Endi qiziqib qolgandirsiz? Unda yozganlarimizni oxirigacha õqing, balki fikringiz õzgarar?

Dunyoda turli xalqlarga mansub boy va shirin oshxonalar juda kõp, ammo ularning hammasi ham õziga xos, san'at darajasidagi taomlari bilan maqtana olmaydi. Xususan, gõshtdan xomligicha mazali va original taomni yaratish hammaning qõlidan keladigan ish emas. Xorazm hamda Fransuz oshxonasi vakillari bu ishning uddasidan chiqa olishgan. Bizda "Ijjon", fransuzlarda "Tar-tar" deb nomlanuvchi ushbu taom yangi sõyilgan qõy yoki mol gõshtining eng mazali va qimmatli qismi - lahm, xorazmchasiga aytganda "sõm" joyidan tayyorlanadi. Shuning uchun ham Xorazmda ushbu taom õtmishda, xonliklar davrida faqat xonlar va zodagonlar iste'mol qiladigan qadrli, qimmatbaho yegulik hisoblangan. Ma'lumotlarga kõra, Fransiyada ham uning tarixi qirol Lyudovik XIV davri ya'ni XVII asrga borib taqaladi. Yurtimizda Xiva xonligi davri XVI asrdan boshlanganligini inobatga olsak, bu taom avval bizda paydo bõlgan degan farazga kelishimiz mumkin. Ammo bu, shunchaki, faraz, xolos.
Ushbu taomning qadrliliga uning tarixiy ekanligidan boshqa yana bir sabab bor, ya'ni uni tayyorlash oshpazdan katta mahorat, metindek sabr va juda ehtiyotkorlikni talab etadi. Oshpaz taom uchun tanlab olingan sara va toza gõshtni gujum daraxtining tanasidan yasalgan maxsus "et chopar"ning ustiga qõyib bolta bilan bir necha soat davomida tõxtovsiz chopadi. Fransuzlar bolta õrniga õtkir pichoqdan foydalanishadi va har ikkala qõlni barobar harajatlantirishadi. Bugun texnika rivojlanib turli uskunalar oshpazlarning ishini osonlashtirayotgan bõlsa-da, ijjonni tayyorlashda gõsht qiymalagich yoki shunga õxshash oshxona jihozlari ishga solinmaydi. Chunki bu taomning ta'miga salbiy ta'sir qilishi mumkin. Vaqti vaqti bilan gõshtga charvi yoği, piyoz, tuz va ziravorlar qõshiladi. Uzoq davom etgan jarayon davomida mahsulotlarning ta'mi qiymaga singgadi va piyoz tarkibidagi kislota hisobiga aralashma mayin massaga aylanadi. Uni likopchaga tekislab solgach, teskari õgirsangiz ham u likopchaga maxham õrnashib qimir etmaydi. Ana shunda ijjon yoki tar-tar maromiga yetib tayyor bõlgan bõladi. Uni xorazmliklar hozir ham eng qadrli mehmonlari uchun ataylab tayyorlashadi. Fransuzlar esa bugunga kelib taom tarkibini turli sabzavotlar bilan boyitishgan, hatto, uni baliq gõshtidan ham tayyorlashadi. Ustiga bezak sifatida tuxum ham solishadi. Faqat u ham xom.
Xorazmning "Ijjon"i, Fransuzlarning "Tar-tar"i juda yuqori kaloriyaga ega va ushbu antiqa taom faqat nozik ta'b xõrandalar va tavakkal qilishdan qõrqmaydigan insonlar uchun.
Biz yana õsha savolga qaytamiz. Xõsh, tavakkal qilishga tayyormiz? Oldindan ogohlantiramiz, bu õta mazali tavakkal bõladi!